Fljóðið við fljótið

Stundum kemur sér vel að Internetið gleymir engu. Á sama skala gildir hið "forn"-kveðna að ef eitthvað fór ekki á Facebook, þá gerðist það ekki. Þetta sannast á rúgbrauði sem ég bakaði árið 2012 og setti mynd af á Facebook ásamt tengi á uppskriftina. Ég setti aldrei færslu um það hér á bloggið og steingleymdi síðan að þetta hefði nokkurn tíma gerst. Í morgun minnti samfélagsmiðillinn mig á þessa 8 ára gömlu stöðufærslu þegar myndin rann upp á skjáinn. Ég kom alveg af fjöllum en fannst ég himinn hafa höndum tekið að finna þessa uppskrift aftur. Hér er gamla myndin.

Þá skrifaði ég þennan texta með myndinni: "Horst Bandel rúgbrauð með súrdeigi. Loksins komið vel heppnað rúgbrauð með kjörnum. Það var seytt í 14 tíma. Þar vék ég frá uppskriftinni ásamt því að breyta vökvamagninu í ljósi fyrri tilraunar. Bragðmikð og margslungið, þétt en mjúkt og mátulega rakt." En vegna þessa að aulinn ég skráði þetta ekki niður almennilega þá veit ég ekki hversu mikill vökvi er mátulegur fyrir mitt mjöl og samblöndun. Ég sé það líka á textanum að þetta var ekki fyrsta bökun eftir þessari uppskrift. Svo þá er bara að prófa sig áfram aftur.

Ég hef haldið súrbúskapnum við en gert lítið af því að baka, sérstaklega eftir að við fluttum. En nú er ég að rifja upp gamla takta og naga mig í handabökin yfir því að hafa ekki haldið uppteknum hætti við baksturinn og að skrá hann því þá væri ég líklega áhrifavaldur og samfélagsmiðlastjarna í skugga Covid-19 súrdeigsuppsveiflunnar þessa dagana.

Á sínum tíma bakaði ég oft rúgbrauðið hans Mogens, eiginmanns Camilla Plum, dönsku búkonunnar sem gerði vinsæla sjónvarpsþætti um alls kyns matargerð fyrir danska sjónvarpið. Ég hristi rykið af þeirri uppskrift nýlega og brauðið var vægast sagt æðislegt. Mjúkt, safaríkt og bragðmikið, já, þannig vil ég hafa það.

Ég fékk mér þessa plöntu, ljósalyng, í garðinn núna í maí 2020. Hana fékk ég hjá Storð. Samkvæmt upplýsingum á plöntulista garðplöntuframleiðenda þrífst ljósalyng best á skuggsælum stað í framræstum, súrum jarðvegi og þarf vetrarskýlingu fyrstu árin. Plantan er eitruð sem þarf að muna vel því hún líkist rósmarín í útliti. Hún er sígræn og blómstrar snemma vors bleikum kúlulaga blómum.

Til að byrja með ætla ég að hafa hana í gróðurkeri. Svo þarf ég að spá í það í sumar hvernig ég skýli henni í vetur. Ætli hún verði ekki tekin inn á pall undir svalirnar fyrir ofan og útbúið einhvers konar strigatjald yfir hana. Ljósalyng á að henta vel í potta því það er hægvaxta og smágert, í steinhæðir og kanta á beðum. Mér sýnist því framtíð plöntunnar vera björt í mínum garði.

Þennan Laufeyjarlykil fékk ég gefins úr öðrum garði í Reykjavík sumarið 2019. Þá hafði plantan lokið blómgrun. Hún var komin í fullan blóma í byrjun maí 2020 og hafði þúfan stækkað töluvert við sig. Ég sé því fram á að geta skipt henni í haust. Hún er það eina sem blómstrar svona snemma hjá mér eins og er því væri gaman að sjá hana víðar í litla garðinum.

Laufeyjarlykill er af ætt Maríulykla og ber fræðiheitið Primula vulgaris ssp. sibthropii. Á vef grasagarðs Akureyrar segir að plantan henti í steinbeð, fjölæringabeð og kanta. Hún myndar knúppa á haustin sem bíða svo blómgunar fram að hlýjum vordögum. Skipta má plöntunni á haustin.

Allt frá miðjum níunda áratug síðustu aldar hef ég reynt að borða rósakál því það ku vera bráðhollt. Mér hefur ekki þótt það gott, fundist það beiskt og stundum með myglukeim. En ég hef ekki gefið mig heldur prófað það af og til, aftur og aftur, líkt og ráðlagt er með matvanda krakka. Með þessu móti tókst mér að borða tómata þó ég steyfi þá ekki úr hnefa. Ég ólst upp sem matvandur krakki og sú sjálfsmynd loddi lengi við mig þó inneignin fyrir henni sé löngu uppurin. Ég verð stundum agndofa þegar matargestir okkar byrja að tína af disk sínum eitthvað sem þeir vilja ekki úr réttinum eða afþakka hið prýðilegasta meðlæti.

En nú hefur rósakálið verið sigrað því ég hef fundið eldunaraðferð sem gerir það ljúffengt fyrir minn smekk. Hér var rósakálið sótt frosið úr poka og síðan ofnsteikt eftir að hafa verið velt upp úr blöndu af ólívuolíu og balsamik sírópi með saltlús. Síðan er það sett á bökunarpappír í eldföstu formi. Það rennur nokkur safi af því svo þess vegna finnst mér hentugra að hafa það frekar í formi en á plötu. Til að bæta um betur má hafa rauðlauk með í forminu. Ofnhitinn er 175¨C og það dugar að elda rósakálið í 20-25 mínútur.

Ég hef bakað sömu súkkulaðikökuna í áratugi, djöflatertu úr uppskriftabæklingi Osta- og smjörsölunnar. Hún hefur alltaf staðið undir nafni, verið syndsamlega góð. Nú prófaði ég aðra uppskrift sem mun veita hinni harða samkeppni. Þær eru þó svo ólíkar, bæði í aðferð og áferð, að ég myndi telja það frekar til fjölbreytni að hafa báðar uppskriftirnar í gangi. Djöflatertuna hef ég alltaf hrært í matvinnusluvél því mér finsnt hún ekki verða eins góð ef ég nota hrærivél.

Sérstaða þessarar köku er kremið sem í er einungis suðusúkkulaði, sýrður rjómi og vanilla. Í 100 gr af suðusúkkulaði er innan við helmingurinn sykur og það verður að teljast lítið í 2 dl af kremi. Sýrði rjóminn gerir kremið frísklegt og leyfir súkkulaðibragðinu í kökunni og kreminu að njóta sín að fullu. Uppskriftin er héðan.

Kökudeigið:

• 1 bolli hveiti
  
• 1 bolli sykur
• 1/2 bolli ósætt kakóduft
  
• 3/4 tsk lyftiduft
  
• 3/4 tsk matarsódi
  
• 1/2 tsk gróft salt
  
• 1 stórt egg
  
• 1/2 bolli nýmjólk
  
• 1/4 bolli ólívuolía
  
• 2 tsk vanilludropar
  
• 1/2 bolli sjóðandi vatn (eða heitt, lagað kaffi)
  

Kremið:

• 1 bolli (120 gr saxað suðusúkkulaði)
  
• 1/2 bolli sýrður rjómi
  
• 1 tsk vanilludropar
  

Aðferð:

1. Hitið bakaraofninn í 175¨C. Fóðrið ferkantað form sem er 20x20 cm með smjörpappír, berið þunnt lag af feiti á hliðar og botn.
2. Blandið saman þurrefnum: hveiti, sykur, kakó, lyftiduft, matarsódi og salt og sigtið saman í hræriskálina.
3. Bætið við eggi, mjólk, olíu og vanillu. Hrærið á litlum hraða þar til þetta hefur blandast saman. Aukið þá í miðlungshraða og hrærið í 2 mínútur.
4. Hrærið heitu vatninu (kaffinu) varlega saman við. Athugið að deigið verður mjög þunnt.
5. Hellið deiginu í formið. Bakið í 35 til 40 mínútur eða þar til tannstöngull sem stungið er í kökuna miðja kemur hreinn úr henni aftur.
6. Takið kökuna úr ofninum og látið kólna í forminu í 10 mínútur. Lyfið kökunni úr forminu með því að grípa í pappírinn og látið hana kólna á grind þar til kakan nær stofuhita.
7. Búið til kremið á meðan.
8. Setjið brytjað súkkulaðið í skál sem má fara í örbylgjuofn. Hitið þar súkkulaðið á hálfum krafti í 30 sekúndur í senn og hrærið vel á milli með sleikju þar til súkkulaðið hefur bráðnað alveg. Hrærið súkkulaðið áfram af og til þar til það hefur kólnað að stofuhita.
9. Hrærið sýrða rjómann í sundur í skál með sleikju og bætið kældu súkkulaðinu saman við hann ásamt vanillu þar til það blandast vel og farið að léttast.
10. Smyrjið kreminu á kalda kökuna, skerið í bita og njótið. Vissara er að geyma kökuna í kæli ef eitthvað verður eftir af henni.